Bộ Công thương đề xuất 2 phương án về quyền mua bán xăng dầu giữa thương nhân phân phối
Thực trạng mua bán xăng dầu giữa thương nhân phân phối
Theo Bộ Công Thương, hiện nay các thương nhân phân phối xăng dầu được phép mua bán xăng dầu với nhau. Tuy nhiên, việc này lại gây ra nhiều hệ lụy.
Các thương nhân phân phối có thể sẽ không được mua bán của nhau. (Ảnh minh họa)
Thứ nhất, việc mua bán xăng dầu giữa thương nhân phân phối với nhau có thể tạo ra số liệu tiêu thụ ảo. Khi cùng một lượng xăng dầu được bán giữa các thương nhân, số liệu báo cáo bị nhân lên nhiều lần, làm sai lệch thông tin về nguồn cung thực tế. Điều này gây khó khăn cho cơ quan quản lý trong việc kiểm soát và điều tiết thị trường.
Thứ hai, có những đơn vị có mục tiêu kinh doanh chưa phù hợp có thể lợi dụng hình thức mua bán này nhằm đạt được mục đích riêng. Ví dụ, một số doanh nghiệp lợi dụng hoạt động mua bán này để tạo doanh thu, phục vụ mục đích tài chính như vay vốn ngân hàng. Điều này không hoàn toàn đáp ứng mục tiêu phục vụ nhu cầu tiêu dùng thực tế.
Đề xuất thay đổi từ Bộ Công Thương
Để khắc phục tình trạng trên, Bộ Công Thương đã đưa ra dự thảo nghị định mới về kinh doanh xăng dầu với định hướng:
Hạn chế trung gian: Loại bỏ việc mua bán giữa các thương nhân phân phối để giảm tầng nấc phân phối, đảm bảo tính minh bạch và chính xác về nguồn cung tiêu thụ.
Hỗ trợ thương nhân đầu mối: Giúp các đơn vị đầu mối dự báo và cung ứng chính xác lượng xăng dầu cần thiết từ sản xuất trong nước hoặc nhập khẩu.
Ý kiến trái chiều từ doanh nghiệp
Quá trình lấy ý kiến về dự thảo cho thấy nhiều ý kiến phản đối từ các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nhiều doanh nghiệp cho rằng việc cấm mua bán giữa các thương nhân phân phối là một hình thức phân biệt đối xử, tạo lợi thế cho các công ty lớn, dẫn đến giảm tính cạnh tranh trên thị trường. Bên cạnh đó, các thương nhân đề nghị tiếp tục cho phép họ được mua bán xăng dầu lẫn nhau nhằm đảm bảo tính linh hoạt trong hoạt động kinh doanh.
Phương án giải quyết của Bộ Công Thương
Hiện nay, Bộ Công Thương đã trình Chính phủ hai phương án để cân nhắc:
Phương án 1: Thương nhân phân phối xăng dầu chỉ được mua từ các thương nhân đầu mối, không được mua bán lẫn nhau.
Ưu điểm: Xóa bỏ số liệu ảo của thị trường và giúp quản lý thị trường dễ dàng hơn và nâng cao hiệu quả điều tiết nguồn cung.
Nhược điểm: Có thể bị coi là hạn chế cạnh tranh, ảnh hưởng đến quyền kinh doanh của các doanh nghiệp nhỏ.
Phương án 2: Tiếp tục cho phép thương nhân phân phối xăng dầu mua bán với nhau.
Ưu điểm: Đảm bảo tính linh hoạt và cạnh tranh trên thị trường; tăng cường sự đa dạng hóa trong hệ thống phân phối.
Nhược điểm: Khó kiểm soát số liệu chính xác về tiêu thụ và tạo điều kiện cho một số doanh nghiệp kinh doanh tài chính thay vì tập trung phục vụ nhu cầu thị trường.
Việc quản lý thị trường xăng dầu cần cân nhắc giữa hai yếu tố chính. Thứ nhất là tính minh bạch và hiệu quả, loại bỏ các tầng nấc trung gian không cần thiết, tăng cường khả năng kiểm soát nguồn cung. Thứ hai là cạnh tranh và linh hoạt, đảm bảo quyền kinh doanh và sự bình đẳng cho tất cả doanh nghiệp, từ nhỏ đến lớn. Cả hai phương án đều có ưu và nhược điểm, đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng từ cơ quan quản lý.
Việc chọn phương án tối ưu không chỉ cần đáp ứng mục tiêu điều tiết thị trường mà còn phải đảm bảo quyền lợi của các doanh nghiệp và người tiêu dùng.
