Trump đe dọa sẽ áp thuế nhập khẩu dầu khí với EU
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump vào ngày thứ Sáu đã kêu gọi Liên minh Châu Âu (EU) tăng cường nhập khẩu dầu khí từ Mỹ, nếu không ông sẽ áp thuế đối với các mặt hàng xuất khẩu như ô tô và máy móc.
Trump đe dọa áp thuế đối với EU
Dữ liệu từ chính phủ Mỹ cho thấy EU hiện là thị trường tiêu thụ chính các sản phẩm dầu khí từ Mỹ. Tuy nhiên, Mỹ đang xuất khẩu ở mức tối đa và chưa có sản lượng bổ sung, dù Trump cam kết sẽ gia tăng sản lượng dầu khí của quốc gia.
“Tôi đã nói với EU rằng họ phải giảm thâm hụt thương mại lớn với Mỹ bằng cách mua dầu khí của chúng tôi trên quy mô lớn. Nếu không, thì sẽ áp thuế quan trên mọi mặt hàng!”. Trump đăng trên mạng xã hội Truth Social.
Ủy ban Châu Âu tuyên bố sẵn sàng thảo luận với Trump về cách tăng cường mối quan hệ vốn đã mạnh mẽ, bao gồm lĩnh vực năng lượng. Một phát ngôn viên của EU cho biết: “EU cam kết loại bỏ năng lượng nhập khẩu từ Nga và đa dạng hóa nguồn cung”.
Theo dữ liệu từ Eurostat, trong quý đầu năm 2024, Mỹ cung cấp 47% lượng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và 17% dầu nhập khẩu của EU.
Lời đe dọa thuế quan từ Trump
Trump, người sẽ nhậm chức vào ngày 20/1, đã tuyên bố sẽ áp thuế 10% đối với hàng nhập khẩu toàn cầu và 60% đối với hàng hóa từ Trung Quốc. Các chuyên gia thương mại cảnh báo rằng chính sách này có thể làm gián đoạn dòng chảy thương mại, tăng chi phí và dẫn đến trả đũa từ các đối tác thương mại.
Năm 2023, Mỹ ghi nhận thâm hụt thương mại hàng hóa với EU là 208,7 tỷ USD, theo dữ liệu của Cục Điều tra Dân số Mỹ. Dù Mỹ có thặng dư thương mại dịch vụ với EU, Trump chủ yếu tập trung vào hàng hóa, thường xuyên phàn nàn về xuất khẩu ô tô của EU vào Mỹ, trong khi ít xe hơi được xuất khẩu ngược lại.
Hiện tại, ô tô xuất khẩu từ Đức và Ý phải chịu thuế nhập khẩu 2,5% tại Mỹ, nhưng mức này có thể tăng gấp bốn lần nếu Trump hiện thực hóa lời đe dọa.
Trump cũng tuyên bố sẽ áp dụng thuế quan cao đối với ba đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ gồm Mexico, Canada, và Trung Quốc nếu các quốc gia này không kiểm soát được vấn đề nhập cư trái phép và buôn bán fentanyl – loại thuốc giảm đau gây nghiện mạnh.
Cơ hội và thách thức từ việc nhập khẩu năng lượng từ Mỹ
William Reinsch, chuyên gia thương mại tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), cho rằng EU có thể đàm phán để tránh thuế quan của Trump. “Đây có thể là cơ hội đôi bên cùng có lợi, yêu cầu họ mua thứ mà họ vốn cần”, ông William Reinsch cho biết.
Tuy nhiên, hầu hết các công ty lọc dầu và khí đốt tại châu Âu là tư nhân, và chính phủ không kiểm soát nơi mua hàng nếu không có các biện pháp trừng phạt hoặc thuế. Các công ty thường lựa chọn nhà cung cấp dựa trên giá cả và hiệu quả.
Dù Mỹ đang sản xuất và xuất khẩu lượng dầu khí kỷ lục, việc tăng sản lượng đòi hỏi đầu tư lớn, đặc biệt là cho các cơ sở xuất khẩu LNG.
Reinsch nhận định rằng dù châu Âu đang cần dầu khí Mỹ để thay thế nguồn cung từ Nga, nhu cầu dài hạn vẫn không rõ ràng khi quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo đang diễn ra. Các công ty sẽ ngần ngại đầu tư nếu cho rằng nhu cầu hiện tại chỉ là tạm thời.
Sản lượng dầu khí Mỹ và nhu cầu EU
Sau quyết định cấm vận năng lượng Nga, EU đã tăng mạnh nhập khẩu dầu khí Mỹ. Mỹ hiện là nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới, với sản lượng hơn 20 triệu thùng/ngày, chiếm 1/5 nhu cầu toàn cầu.
Xuất khẩu dầu thô của Mỹ sang châu Âu đạt khoảng 2 triệu thùng/ngày, chiếm hơn một nửa tổng xuất khẩu của Mỹ, phần còn lại được chuyển đến châu Á. Các nước nhập khẩu chính gồm Hà Lan, Tây Ban Nha, Pháp, Đức, Ý, Đan Mạch và Thụy Điển.
Richard Price, nhà phân tích tại Energy Aspects, nhận định: “Châu Âu đang nhập khẩu gần mức tối đa từ Mỹ, do đó khả năng tăng mạnh nhập khẩu trong năm tới là rất thấp.”
Ông cũng cho biết việc đóng cửa nhà máy lọc dầu tại châu Âu vào năm 2025 sẽ không giúp tăng nhập khẩu.
Tương lai ngành dầu khí Mỹ
Mỹ cũng là nhà sản xuất khí đốt lớn nhất thế giới, với sản lượng hơn 103 tỷ feet khối/ngày. Xuất khẩu LNG của Mỹ dự kiến đạt trung bình 12 tỷ feet khối/ngày vào năm 2024. Năm 2023, châu Âu chiếm 66% lượng LNG xuất khẩu của Mỹ, với các thị trường chính gồm Anh, Pháp, Tây Ban Nha và Đức.
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), tăng trưởng sản lượng dầu Mỹ sẽ chậm lại cho đến năm 2030, trong khi sản lượng khí đốt có thể tiếp tục tăng để đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu LNG.
EU có thể cấm nhập khẩu khoảng 2 tỷ feet khối LNG từ Nga vào năm 2024 và tìm nguồn thay thế từ các quốc gia khác, theo Alex Froley, chuyên gia phân tích tại ICIS.
