Nhà máy lọc dầu của Nigeria sẽ làm thay đổi thị trường dầu thô quốc tế
Nhà máy lọc dầu Dangote trị giá 20 tỷ USD của Nigeria sẽ khuấy động dòng chảy dầu thô quốc tế khi đạt công suất tối đa, đã tạo ra một số tác động kể từ khi đi vào hoạt động vào tháng 1/2024, theo các nguồn tin giao dịch và dữ liệu theo dõi tàu.
Toàn cảnh nhà máy lọc dầu Dangote, Nigeria
Nigeria là nhà khai thác dầu lớn nhất của châu Phi cận Sahara, với sản lượng khai thác 1,5 triệu thùng/ngày trong tháng 6, theo Khảo sát OPEC của Platts từ S&P Global Commodity Insights.
Cho đến năm nay, toàn bộ dầu của quốc gia này đều được xuất khẩu do thiếu khả năng lọc dầu, trong khi xăng, dầu diesel và nhiên liệu máy bay được nhập khẩu để sử dụng trong nước.
Trong nửa đầu năm nay, nhà máy lọc dầu Dangote đã mở rộng quy mô lên 400.000 thùng/ngày và cung cấp dầu diesel, nhiên liệu máy bay, naphta và dầu nhiên liệu cho cả thị trường trong nước và xuất khẩu, theo một số nguồn tin của công ty và dữ liệu theo dõi tàu.
Xăng dự kiến sẽ được khai thác tại Nigeria từ giữa tháng 8.
Tuy nhiên, nhà máy lọc dầu Dangote đã ảnh hưởng đến dòng chảy dầu thô, với hàng chục lô hàng của Nigeria vẫn còn trong nước và dầu WTI Midland của Mỹ, một loại dầu nhẹ và ngọt tương đương, đang được nhập khẩu, báo cáo của S&P tiết lộ. Do đó, nhà máy lọc dầu khổng lồ này có thể thắt chặt thị trường dầu thô nhẹ, ngọt.
“Nguyên liệu của nhà máy Dangote là dầu WTI và các loại dầu thô nhẹ hơn của Nigeria, nên nếu bạn đang theo dõi những thùng dầu đó, bạn có thể cảm nhận được điều này khá rõ ràng”, một nhà giao dịch dầu thô Tây Phi nói với Commodity Insights.
“Một khi họ đạt đến công suất 650.000 thùng/ngày mà không cần đến dầu WTI Midland nữa, “sự gián đoạn nghiêm trọng” sẽ là tiêu đề chính”, nhà giao dịch cho biết.
Dầu thô WTI Midland ban đầu nổi lên như nguyên liệu đầu vào được ưa chuộng để bổ sung cho nguồn cung của Nigeria, với việc nhà máy lọc dầu ký hợp đồng cung cấp dài hạn cho loại dầu thô của Mỹ và ghi nhận mức giá cạnh tranh. Platyts, một phần của Commodity Insights, lần cuối cùng đánh giá hợp đồng dầu WTI Midland tại Rotterdam ở mức 82,36 USD/thùng vào ngày 31/7, trong khi giá dầu Bonny Light của Nigeria được đánh giá ở mức 82,80 USD/thùng vào cùng ngày.
Loại dầu thô của Mỹ chiếm 30% lượng dầu thô được giao cho nhà máy Dangote, thông qua 18 chuyến hàng.
Trong nước, quản lý Dangote đã cáo buộc rằng các công ty dầu khí quốc tế (IOC) đã tính phí bảo hiểm 6 USD/thùng cho dầu thô vào tháng 6, buộc Chính phủ Nigeria phải tìm cách áp đặt nguồn cung địa phương theo “giá thị trường” và tạo điều kiện thanh toán dầu thô bằng đồng naira.
Vào ngày 14/7, chủ sở hữu Aliko Dangote cho biết cơ sở này sẽ mở rộng nguồn nguyên liệu đầu vào bằng dầu thô từ Libya, Angola và Brazil.
“Nhà máy lọc dầu được xây dựng để sử dụng dầu thô của Nigeria và tăng thêm giá trị cho nó trong phạm vi Nigeria. Tại sao chúng ta lại phải đi chệch khỏi mục tiêu đó?”, một giám đốc điều hành của Dangote cho biết, đồng thời nói thêm rằng các vấn đề về nguồn cung dầu thô đang “được giải quyết”, nhưng nhà máy lọc dầu này vẫn mở ra mọi cơ hội “để tiếp tục bổ sung”.
“Nhà máy lọc dầu Dangote được thiết kế để xử lý nhiều loại dầu thô nhẹ và trung bình, bao gồm cả dầu thô Nigeria”, Phó Giám đốc kiêm Trưởng Phòng Lọc dầu tại S&P Global Commodity Insights, Rasool Barouni cho biết.
Ông tiếp tục: “Một số loại dầu tương tự khác bao gồm các loại dầu WAF khác có thể là một lựa chọn”.
Dòng chảy dầu thô vào và ra khỏi nhà máy lọc dầu Dangote đã được nhìn thấy ở các thị trường khác, đặc biệt là ở châu Âu, nơi tiêu thụ dầu thô Nigeria nhẹ và ngọt lớn nhất.
Dữ liệu hàng hóa toàn cầu trên biển của S&P Global cho thấy, lượng dầu thô nhập khẩu từ Nigeria vào châu Âu đã giảm kể từ tháng 1, chỉ có nhập khẩu dầu Mỹ giảm nhiều hơn. Trong khi đó, Brazil, Ai Cập, Libya và Guyana đã thúc đẩy nguồn cung sang châu Âu. Các nhà phân tích cảnh báo rằng, việc bảo dưỡng nhà máy lọc dầu và các yếu tố khác có thể đóng vai trò quan trọng.
Nigeria, quốc gia trước đây không nhập khẩu dầu thô, đã chứng kiến mức tăng lớn nhất trong nhập khẩu dầu WTI Midland trên toàn cầu kể từ khi nhà máy lọc dầu Dangote khánh thành.
Nhu cầu ngày càng tăng đối với dầu WTI Midland có thể ảnh hưởng đến châu Á và châu Âu, các thị trường xuất khẩu chính của dầu thô Mỹ đã nổi lên như một loại dầu “dao động” trong những năm gần đây.
Trong hai năm liên tiếp, châu Âu đã tăng lượng nhập khẩu dầu WTI Midland lên 20% để bù đắp khoảng trống do dầu thô bị trừng phạt của Nga để lại.
Trên cơ sở vĩ mô, xuất khẩu của Nigeria đã giảm trong các quý liên tiếp kể từ năm ngoái. Dữ liệu CAS cho thấy, Nigeria đã xuất khẩu 1,4 triệu thùng/ngày trong quý I/2024 và 1,24 triệu thùng/ngày trong quý II/2024, giảm so với mức 1,5 triệu thùng/ngày trong quý IV/2023.
Các nhà phân tích đang chờ Dangote đạt công suất 600.000 thùng/ngày và bắt đầu khai thác xăng trước khi đánh giá tác động của nhà máy, nhưng lưu ý rằng nhà máy đã để lại dấu ấn trên thị trường dầu thô nhẹ, ngọt.
Ông Payam Hashempour, Giám đốc Nghiên cứu tại Commodity Insights cho biết: “Việc mở cửa nhà máy lọc dầu chắc chắn đã tác động đến dòng chảy thương mại, đặc biệt là đối với dầu thô Nigeria và dầu WTI. Những chúng ta sẽ thất tác động đầy đủ đến dòng chảy thương mại toàn cầu khi hoạt động của nhà máy lọc dầu này tăng lên.”
