Nhập khẩu dầu thô Trung Quốc sắp đạt đỉnh trong năm 2025
Trung Quốc, quốc gia nhập khẩu dầu thô lớn nhất thế giới, sắp chấm dứt giai đoạn kéo dài hàng thập kỷ với vai trò động lực chính thúc đẩy tiêu thụ dầu toàn cầu. Sự chuyển đổi nhanh chóng sang xe điện (EV) đã gây ngạc nhiên cho các nhà sản xuất và nhà đầu tư dầu mỏ. Theo Statistical Review of World Energy, trong ba thập kỷ qua, Trung Quốc chiếm tới 41% mức tăng tiêu thụ dầu toàn cầu hàng năm, trung bình 1,1 triệu thùng/ngày.
Tuy nhiên, doanh số xe EV và hybrid tại Trung Quốc đã vượt qua xe động cơ đốt trong lần đầu tiên vào tháng 7/2024, làm giảm nhu cầu nhập khẩu dầu thô cho các nhà máy lọc dầu sản xuất xăng, trong bối cảnh nền kinh tế suy yếu kéo dài.
Nhập khẩu dầu thô Trung Quốc đạt đỉnh vào năm sau. (Ảnh minh họa)
Nhu cầu nhiên liệu giao thông bắt đầu giảm
Ciaran Healy, nhà phân tích tại Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), nhận định rằng nhu cầu nhiên liệu giao thông đã bắt đầu giảm từ năm nay, sau ba năm duy trì ở mức cao từ năm 2023. Dự báo này đến sớm hơn hai năm so với mốc 2025-2027 mà IEA đưa ra trước đây. Hiện tại, chỉ còn ngành hóa dầu của Trung Quốc là động lực duy nhất hỗ trợ cho tiêu thụ dầu trong những năm tới.
Martijn Rats, chiến lược gia hàng hóa chính tại Morgan Stanley, dự đoán nhu cầu dầu của Trung Quốc sẽ chỉ tăng ở mức 100.000-200.000 thùng/ngày trong những năm tới, thấp hơn rất nhiều so với xu hướng dài hạn. Ông cũng cảnh báo rằng sự chậm lại của Trung Quốc có thể kéo theo sự chững lại của thị trường dầu toàn cầu, vốn phụ thuộc nhiều vào sự tăng trưởng từ Trung Quốc.
Xu hướng nhập khẩu dầu thô và giá dầu
Nhập khẩu dầu thô của Trung Quốc đã giảm 3,4% trong 10 tháng đầu năm 2024, một mức giảm đáng kể so với mức sụt giảm 7,2% cùng kỳ năm 2021 do đại dịch. Điều này đã khiến giá dầu Brent dao động trong khoảng 70-80 USD/thùng trong suốt năm, bất chấp các xung đột tại Trung Đông và Ukraine. OPEC cũng đã phải liên tục điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng nhu cầu dầu năm 2024.
Sự thay đổi trong nhu cầu nhiên liệu
Ngoài sự phát triển nhanh chóng của EV và kinh tế chậm lại, việc thay thế xe tải diesel bằng các phương tiện chạy bằng khí đốt rẻ hơn cũng làm giảm tiêu thụ dầu diesel. Dù nhu cầu nhiên liệu máy bay tiếp tục tăng, nó không đủ bù đắp sự sụt giảm của xăng và dầu diesel. Các nhà máy lọc dầu Trung Quốc, vốn đã đối mặt với tình trạng dư thừa công suất trong nhiều năm, sẽ buộc phải đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu.
Dự báo đỉnh điểm nhập khẩu dầu thô
Các dự báo về thời điểm nhập khẩu dầu thô của Trung Quốc đạt đỉnh rất khác nhau.
- FGE: Dự báo mức nhập khẩu đạt đỉnh vào năm sau với 11,2 triệu thùng/ngày, tương đương kỷ lục năm 2023.
- Energy Aspects: Nhập khẩu dầu thô của Trung Quốc có thể tăng trung bình 250.000 thùng/ngày mỗi năm từ 2024-2026, nhưng sau đó sẽ tăng trưởng chậm.
Riêng về dầu diesel, FGE cho rằng nhu cầu đã đạt đỉnh vào năm 2022, trong khi IEA ước tính đỉnh điểm là năm 2023 ở mức 3,7 triệu thùng/ngày.
Ngành hóa dầu trở thành động lực chính
Với nhu cầu nhiên liệu đạt đỉnh, ngành hóa dầu sẽ dẫn dắt sự tăng trưởng tiêu thụ dầu trong trung hạn. Trung Quốc sẽ gia tăng nhập khẩu nguyên liệu đầu vào như LPG và ethane để bù đắp thiếu hụt nguồn cung trong nước. Theo IEA, nhu cầu tổng thể về dầu lỏng, bao gồm naphtha, LPG và dầu nhiên liệu, sẽ đạt đỉnh vào khoảng năm 2030.
Tương lai ngành dầu tại Trung Quốc
IEA dự báo tổng nhu cầu dầu của Trung Quốc sẽ đạt đỉnh vào cuối thập kỷ này ở mức 18,1 triệu thùng/ngày, tăng 1,5 triệu thùng/ngày so với năm 2023. Tuy nhiên, tỷ lệ tăng trưởng sẽ giảm dần từ 2,7% mỗi năm (2023-2025) xuống còn 0,6% mỗi năm (2026-2030).
Trong bối cảnh này, các nhà đầu tư và doanh nghiệp dầu mỏ cần thận trọng khi đưa ra chiến lược dài hạn. Một nhà giao dịch tại nhà máy lọc dầu độc lập Trung Quốc nhận định:
“Xăng và dầu diesel đang mất dần sức hấp dẫn khi xe EV phát triển nhanh và LNG thay thế ngày càng nhiều.”
