Có nên bỏ quỹ bình ổn giá xăng dầu? Những ý kiến trái chiều từ chuyên gia và doanh nghiệp
Quỹ Bình Ổn Giá Xăng Dầu (QBOXD) được thành lập với mục đích giúp điều tiết giá xăng dầu khi thị trường biến động. Khi giá xăng dầu tăng cao, QBOXD được sử dụng để hỗ trợ bình ổn giá cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, hiệu quả thực sự của quỹ này vẫn còn gây tranh cãi.
Ảnh minh họa
Cơ Chế Hoạt Động của Quỹ Bình Ổn Giá Xăng Dầu
Theo quy định hiện hành, QBOXD được các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối hạch toán riêng qua tài khoản ngân hàng. Doanh nghiệp đầu mối tự quản lý và chịu trách nhiệm trích lập, thu chi theo quy định, đồng thời phải chịu giám sát từ các cơ quan quản lý nhà nước.
Một số doanh nghiệp chia sẻ rằng việc duy trì QBOXD đôi khi tạo gánh nặng tài chính cho họ. Chẳng hạn, trong thời gian dịch COVID-19, nhiều doanh nghiệp phải vay ngân hàng để duy trì số dư cần thiết trong tài khoản quỹ, dù việc kinh doanh xăng dầu gặp khó khăn do giá biến động không ổn định.
Những Bất Cập Trong Quản Lý Quỹ
Trong thời gian qua, đã xảy ra tình trạng một số doanh nghiệp không sử dụng QBOXD đúng mục đích hoặc để lại số tiền quỹ này trong tài khoản thanh toán của doanh nghiệp thay vì tài khoản QBOXD. Điều này dẫn đến sai phạm, như vụ việc của các công ty Xuyên Việt Oil, Hải Hà, và Thiên Minh Đức.
Bộ Tài chính đã công bố tình hình sử dụng quỹ của các doanh nghiệp trong quý 2 năm 2024. Tổng số dư QBOXD cuối kỳ đạt khoảng 6.061 tỷ đồng, trong đó một phần lớn thuộc về các công ty lớn như Petrolimex.
Các Ý Kiến Trái Chiều Về Việc Giữ Hay Bỏ Quỹ Bình Ổn
Nhiều chuyên gia và doanh nghiệp đề xuất nên xem xét bỏ QBOXD để thị trường xăng dầu vận hành tự do hơn, phản ánh đúng giá xăng dầu quốc tế. PGS-TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế, cho rằng QBOXD không còn cần thiết như giai đoạn trước, khi thị trường đã có sự ổn định về nguồn cung và hệ thống phân phối.
Một số lãnh đạo doanh nghiệp cũng cho rằng việc duy trì QBOXD giống như lấy tiền từ túi người tiêu dùng để trợ giá cho chính họ. Thay vì giúp giảm bớt gánh nặng tài chính, QBOXD hiện tại đôi khi còn tạo áp lực tài chính cho các doanh nghiệp đầu mối.
Khả Năng Bỏ QBOXD Trong Tương Lai
Tại phiên họp gần đây, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cũng đưa ra quan điểm rằng trong tương lai có thể xem xét bỏ quỹ này nhằm bảo đảm tính thị trường. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng QBOXD là nguồn vốn ngoài ngân sách, do người tiêu dùng đóng góp và được doanh nghiệp đầu mối quản lý. Do đó, việc thay đổi hoặc bãi bỏ QBOXD cần có lộ trình và được thực hiện theo đúng các quy định pháp lý.
Bộ Công Thương đã trình Chính phủ dự thảo mới về kinh doanh xăng dầu, đề xuất giữ lại QBOXD trong ngắn hạn để bảo đảm ổn định thị trường trong giai đoạn chuyển đổi.
